Ryðsveppur í víðinn

Ég uppgötvaði fyrir skömmu að víðirinn í "garðholunni" "minni" er kominn með ryðsvepp. Ég hélt að þetta hefði komið með mold sem ég keypti í Garðheimum, en við nánari skoðun eftir svar frá þeim, sýnist mér að þetta hafi verið í raun sýnilegt frá því snemmsumars, sbr. þessa grein hjá Náttúrufræðistofnun Íslands, en þar segir m. a. (birt án leyfis):

Helsta einkenni ryðsveppa er að þeir framleiða allt að fimm mismun­andi gerðir af gróum sem oftast koma fram í ákveðinni tímaröð. Á vorin vaxa litlar gróhirslur er kallast pelar (pycnidia) upp af einkjarna sveppþráðum á efra borði blaðanna en í þeim myndast örsmá pelagró, frjófrumur, sem við samruna þráða af gagnstæðri æxlunargerð mynda tvíkjarnaþræði í blaðinu.

Það gæti verið að þetta væri kuskið á blöðunum, sem ég hélt fyrst að væri blaðlús. Þessi lús át hins vegar ekki neitt...

Auglýsingar utan vega í dreifbýli

Nýlega voru fréttir af því í fjölmiðlum að Vegagerðin hefði látið fjarlægja bíla sem báru auglýsingar og höfðu verið skildir eftir nálægt vegum. Vísað var í eftirfarandi grein umhverfislaga:

  43. gr. Auglýsingar utan þéttbýlis. Óheimilt er að setja upp auglýsingar meðfram vegum eða annars staðar utan þéttbýlis. Þó er heimilt, að uppfylltum ákvæðum annarra laga, að setja upp látlausar auglýsingar um atvinnurekstur eða þjónustu eða vörur á þeim stað þar sem slík starfsemi eða framleiðsla fer fram. Umhverfisráðherra setur í reglugerð nánari ákvæði um efni greinarinnar og úrskurðar um vafaatriði.

Er það ekki dásamlegt hversu lagasetningin er loðin. Samkvæmt þessu gæti umhverfisráðuneytið (les: Vegagerðin) ákveðið að auglýsingar mættu ekki vera nær vegum en 5 metrar eða 10 kílómetrar. Þeir hafa ákveðið að 30 metrar skuli vera hreint svæði. Það er væntanlega til að fyrirbyggja að afætur eins og veitingastaðir, listamenn, söfn eða fyrirtæki geti bent vegfarendum á að það gæti kannski verið þess virði að stoppa, taka næsta afleggjara o.s.frv. til þess að kynna sér málin og kannski hagnast á því með góðum kaupum eða góðri upplifun.

Vissulega þarf að setja ákveðin öryggismörk og kannski reglur um hæð og aðra stærð skilta, styrkleika og fjarlægð frá vegi. En 30 metrar er allt of mikið. Það er sem sé það svæði hvoru megin við veginn sem Vegagerðin þykist eiga. Enn og aftur má líta til annara landa en Noregs, sem Vegagerðin lítur til í öllum málum. Og meira að segja þar minnir mig að viðmiðin séu ekki svona ströng.

Hins vegar er svo til þess að líta, að of mikið af auglýsingum geta verið veruleg lýti á umhverfinu. En mætti ekki setja ákvörðunarvaldið að meira leyti til sveitarfélaganna? Lítum síðan til annarra landa, þar sem þessir hlutir virðast vera í góðu lagi, svo sem í einstöku ríki Bandaríkjanna (í öðrum ríkjum þeirra eru þessi mál í ólestri), Frakklands, Þýskalands og fleiri landa.

Enn á ný fæ ég það á tilfinninguna að þegar þeir hjá Vegagerðinni (og Umhverfisráðuneytinu) ferðast til útlanda, þá líti þeir ekkert upp úr bjórglasinu. "Hausinn í sandinn". Það er mottóið.

Geta tvívíðir hlutir verið sýnilegir?

Ekki veit ég hvaða bullukollur setur saman eða þýðir þessa frétt í Mogganum Vísindamenn segjast skrefi nær hulinshjálmi en ég lærði bæði í gagnfræðaskóla og menntaskóla að tvívíðir hlutir hafi aðeins lengd og breidd og flokkist þannig sem stærðfræðilegt hugtak fremur en hlutur. Þetta eru geómetrískir fletir. Þar sem þriðju víddina vantar (sem allt efni hefur (teningar, kúlur eða önnur regluleg eða óregluleg form), útilokar það að "hluturinn" sjáist. Kannski blaðamaðurinn vilji upplýsa hvenær hann sá tvívíðan hlut síðast.